СҮНДЕТТІҢ тамы -ХІХ ескерткіші. Оймауыт ауылының солтүстік-батысында 30 км. жерде орналасқан. Биіктігі 6 м., шеңбері 17 м сегіз қырлы қабырғалары бар, киіз үйге ұқсайды. Оңтүстік-батыс бетіндегі кіреберіс пен маңдайшасының жиегі шығыңқы, ұлттық түйетабан өрнегі салынған. Ішкі бөлігінде 8 қырдың әрқайсысы өрнектеліп қаланған. Мавзолейді халық шебері Дәулетнияз салған. толығырақ...
ҚҰСШЫ АТА – Үстірттің ортасындағы
үлкен қауым Аңыз әңгімелер бойынша Құмшы ата әулие құстар мен бүркіттердің
қорғаушысы болған көрінеді. Мұнда ХVІІ – ХХ ғасыр басы аралығындағы 500 ге тарта
ескерткіштер жинақталған. Олардың ішінде тас қоршаулар, арка, түрлі қойтастар,
сағана тамдар бар.
Қорымның Қарасақал әулие жерленген солтүстік – батыс жағы ең ертеректегі бөлігі болып табылады. толығырақ...
ҚАРАҚҰЛ қорымы – Байғанин ауданы, Жаңажол ауылдық округіндегі қорым.
Дияр ауылының солтүстік батысында 45
км . жерде. Таңба
белгілеріне қарағанда Қарақұл қорымында Адай руының ұрпақтары қойылған.
Ескерткіштерді осы Адай руының шеберлері жасаған. Қормының оңтүстік – шығыс
тұсында түрлі бейіт құрылыстар бар. «Қошқар» бейнесі бар ескерткіштер де
кездеседі. Қорым объектілері ақ бор мен құмды араластыру арқылы соғылған.
Тастарды кесу, қашау, қыру әдістері қолданылған.
ҚАЛЫҚОС – Байғанин ауданындағы Кенжалы өзені бойындағы қорымдардың бірі. ХІХ ғасырдың аяқ шенінде, дәлірек айтсақ 1870 жылдары Кенжалы бойын жағалай отырған 20 – 30 үйлі ауылдың жылқысына жау тиеді. Бұлар орыс әскерінің қалың қолы болатын, жасақ басшысы жауынгерлерге ат ұстауға бұйрық береді. Шолғыншылыққа шыққан бір топ қарулы жасақтың алдыңғы жағында 5 – 6 шақырымдай жерде келе жатады, олар кезіккен жылқыны отрядқа қарай қуалай бастайды. толығырақ...
НҰРМАНБЕТ қорымы – Байғанин ауданының Жаңажол селолық округіндегі қорым. Жем өзенінің сол жағалауында, Оймауыттан 30 км .дей жерде. Нұрманбет аталатын себебі, кейініректе осындай есімі бар кісінің қойылуына байланысты.
КӨПТІҢ қорымы-Сары ишан мешіті жанында орналасқан. Аумағы 12 га жерді алып жатыр. Қорымда 300-ге жуық адам жерленген. Ішінара қүмбез кездескенімен, сағанатам, күмбез секілді сәулетті құлпытастар кездеспейді, барлық бейіттер кесектастардан қаланған.